Thuật ngữ “nước ngọt” dùng để chỉ một loại đồ uống không chứa cồn, thường có ga, và mang hương vị ngọt ngào. Nhưng tại sao chúng ta lại gọi chúng là “nước ngọt” trong khi một số loại nước uống khác như nước ép trái cây cũng có vị ngọt tự nhiên? Để hiểu rõ nguồn gốc của tên gọi này, chúng ta cần nhìn lại lịch sử và sự phát triển của loại đồ uống phổ biến này.
Các loại nước ngọt đóng chai PET đa dạng trong siêu thị, minh họa cho sự phổ biến của đồ uống giải khát.
Thuật ngữ “soft drink” (nước ngọt) xuất hiện lần đầu tiên để phân biệt các loại đồ uống có hương vị này với “hard liquor” (rượu mạnh) hay “distilled spirits” (đồ uống chưng cất). Trong lịch sử, đặc biệt là ở Mỹ, đã có những phong trào khuyến khích thay đổi thói quen uống rượu mạnh bằng các loại đồ uống thay thế nhẹ nhàng hơn. Nước ngọt, với đặc tính không cồn, đã được đề xuất như một giải pháp thay thế cho rượu mạnh, hướng đến việc cải thiện sức khỏe cộng đồng và giảm thiểu tác hại của việc lạm dụng đồ uống có cồn.
Theo thời gian, mối quan tâm về sức khỏe của người tiêu dùng hiện đại ngày càng tăng cao, dẫn đến sự ra đời của nhiều dòng nước ngọt mới tập trung vào các yếu tố như lượng calo thấp, hàm lượng natri thấp, không chứa caffeine và sử dụng thành phần “hoàn toàn tự nhiên”. Tuy nhiên, dù có nhiều biến thể và cải tiến, tên gọi “nước ngọt” vẫn được duy trì và sử dụng rộng rãi.
Lịch sử của nước ngọt có thể bắt nguồn từ thế kỷ 17, với những loại nước uống đầu tiên được pha chế từ nước và nước cốt chanh, làm ngọt bằng mật ong. Vào năm 1676, Compagnie de Limonadiers được thành lập ở Paris và độc quyền bán các sản phẩm này. Những người bán hàng rong gánh trên lưng các thùng chứa nước chanh và rót ra cốc cho khách hàng.
Sự phát triển của nước ngọt có ga gắn liền với những nỗ lực của người châu Âu trong thế kỷ 17 nhằm mô phỏng các loại nước sủi bọt tự nhiên từ các suối khoáng nổi tiếng, vốn được cho là có giá trị chữa bệnh. Chính đặc tính sủi bọt này đã được coi là yếu tố quan trọng nhất. Nhà khoa học Flemish Jan Baptista van Helmont là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “gas” để chỉ hàm lượng carbon dioxide trong nước.
Ngày nay, quy trình sản xuất nước ngọt đã trải qua nhiều cải tiến vượt bậc. Tất cả các thành phần sử dụng trong nước ngọt đều phải đạt độ tinh khiết cao và đạt tiêu chuẩn thực phẩm để đảm bảo chất lượng sản phẩm. Các thành phần chính bao gồm nước, carbon dioxide, đường, axit, nước ép trái cây và hương liệu. Nước thường được lấy từ nguồn cung cấp của thành phố, nhưng được xử lý thêm để đảm bảo tính đồng nhất của sản phẩm. Quá trình xử lý nước có thể bao gồm lọc cát, than hoạt tính và khử trùng bằng clo. Carbon dioxide tạo ra độ sủi bọt và vị hơi cay cho đồ uống, đồng thời giúp ngăn ngừa hư hỏng. Đường hoặc chất tạo ngọt nhân tạo mang lại vị ngọt đặc trưng. Hương liệu tự nhiên hoặc nhân tạo tạo nên sự đa dạng về mùi vị cho nước ngọt.
Tóm lại, tên gọi “nước ngọt” xuất phát từ mục đích ban đầu là để phân biệt chúng với rượu mạnh, đồng thời nhấn mạnh đặc tính không cồn và hương vị ngọt ngào, dễ chịu. Dù thành phần và quy trình sản xuất đã phát triển qua nhiều thế kỷ, tên gọi này vẫn phản ánh bản chất và mục đích sử dụng chính của loại đồ uống giải khát phổ biến này.
