Thuật ngữ “hard drugs” (ma túy nặng) và “soft drugs” (ma túy nhẹ) được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là cả hai khái niệm này đều không được phân loại chính thức trong các hệ thống phân loại bệnh tật quốc tế như ICD (Bảng phân loại Thống kê quốc tế về Bệnh tật và các vấn đề sức khỏe liên quan) hay DSM (Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần). Mặc dù vậy, việc sử dụng phổ biến các thuật ngữ này, đặc biệt là “soft drugs”, đặt ra câu hỏi: những chất nào được coi là ma túy nhẹ và dựa trên cơ sở nào?
Một nghiên cứu gần đây đã xem xét việc sử dụng thuật ngữ “hard drugs” và “soft drugs” trong các tài liệu khoa học được công bố từ năm 2011 đến 2015. Nghiên cứu này phân tích các bài báo trên PubMed và Scopus, ban đầu xác định được 334 bài viết có liên quan tiềm năng, và sau đó chọn lọc ra 132 bài để phân tích cuối cùng. Kết quả cho thấy rằng thuật ngữ “hard drugs” được sử dụng trong 124 bài báo, và 84.7% trong số đó đưa ra ví dụ về các chất được coi là “nặng”. Đối với thuật ngữ “soft drugs”, nó xuất hiện trong 44 bài báo, và 90.9% trong số này cung cấp ví dụ về các chất được xem là “nhẹ”.
Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý là trong phần lớn các bài báo này (90%), các tác giả không trích dẫn các nghiên cứu hoặc tài liệu tham khảo nào để hỗ trợ cho việc phân loại một chất cụ thể là “nặng” hay “nhẹ”. Thêm vào đó, thông tin về lý do tại sao một chất được coi là “hard drug” hoặc “soft drug” thường rất sơ sài hoặc hoàn toàn không được đề cập. Điều này cho thấy rằng, mặc dù có vẻ như có một sự đồng thuận nhất định về việc chất nào nên được coi là “nặng” và chất nào là “nhẹ”, nhưng khi xem xét kỹ hơn, ranh giới phân chia trở nên mờ nhạt và thiếu các tiêu chí phân loại rõ ràng.
Vậy, những chất nào thường được gán nhãn “soft drugs”? Trong các nghiên cứu và thảo luận không chính thức, cannabis (cần sa) thường xuyên được nhắc đến như một ví dụ điển hình của “soft drug”. Rượu và thuốc lá đôi khi cũng được đưa vào danh mục này trong một số ngữ cảnh nhất định, mặc dù chúng thường được xem là các chất gây nghiện hợp pháp hơn là “ma túy” theo nghĩa truyền thống. Lý do cho việc phân loại này thường dựa trên quan niệm rằng “soft drugs” có nguy cơ gây nghiện thấp hơn và tác động tiêu cực đến sức khỏe ít nghiêm trọng hơn so với “hard drugs” như heroin hay cocaine.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuật ngữ “soft drugs” có thể gây hiểu lầm và tạo ra ấn tượng sai lệch rằng những chất này ít nguy hiểm hơn hoặc có thể sử dụng một cách an toàn. Trên thực tế, bất kỳ chất psychoactive nào, kể cả những chất được dán nhãn “soft drugs”, đều có thể gây ra những hậu quả tiêu cực cho sức khỏe thể chất và tinh thần, đặc biệt là khi sử dụng thường xuyên hoặc lạm dụng. Ví dụ, việc sử dụng cannabis có thể dẫn đến các vấn đề về hô hấp, tim mạch, và rối loạn tâm thần ở một số người. Rượu và thuốc lá, mặc dù hợp pháp, lại là nguyên nhân hàng đầu gây ra nhiều bệnh tật nghiêm trọng và tử vong trên toàn thế giới.
Do sự thiếu rõ ràng trong định nghĩa và tiềm ẩn nguy cơ gây hiểu lầm, việc sử dụng thuật ngữ “hard drugs” và “soft drugs” trong các tài liệu khoa học và các thảo luận về sức khỏe cộng đồng đang ngày càng được khuyến cáo nên tránh hoặc, nếu sử dụng, cần phải được định nghĩa một cách rõ ràng và chính xác. Điều quan trọng là phải tập trung vào việc cung cấp thông tin chính xác và toàn diện về tác động và rủi ro của từng chất cụ thể, thay vì dựa vào các nhãn dán mơ hồ và có thể gây hiểu lầm như “soft drugs”.