Tiền chính thống (hard money) và tiền phi chính thống (soft money) là hai thuật ngữ được sử dụng trong lĩnh vực chính trị để chỉ các khoản đóng góp cho các chiến dịch tranh cử. Mặc dù có những quy định và hạn chế khác nhau, nhưng chúng đều có một điểm chung: cả hai đều nhằm mục đích gây ảnh hưởng đến kết quả bầu cử.
Tiền chính thống là khoản đóng góp trực tiếp cho một ứng cử viên hoặc ủy ban tranh cử của ứng cử viên đó. Những khoản đóng góp này được quy định chặt chẽ bởi Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC) về giới hạn số tiền và nguồn đóng góp. Chỉ cá nhân và ủy ban hành động chính trị (PAC) mới được phép đóng góp tiền chính thống.
Ngược lại, tiền phi chính thống là khoản đóng góp cho các đảng phái chính trị hoặc ủy ban hành động chính trị mà không bị giới hạn về số tiền. Nguồn đóng góp có thể đến từ cá nhân, PAC, hoặc thậm chí từ các tập đoàn. Theo luật, tiền phi chính thống chỉ được sử dụng cho các hoạt động “xây dựng đảng”, chẳng hạn như vận động thông qua luật hoặc đăng ký cử tri, chứ không được sử dụng để ủng hộ một ứng cử viên cụ thể.
:max_bytes(150000):strip_icc():format(webp)/contribution_limits-62459d0491d745828a358005853785be.png)
Alt: Bảng so sánh giới hạn đóng góp tiền cho các ứng cử viên và ủy ban chính trị trong bầu cử liên bang.
Tuy nhiên, phán quyết của Tòa án Tối cao trong vụ án Citizens United v. Federal Election Commission năm 2010 đã thay đổi đáng kể luật chơi. Phán quyết này cho rằng việc hạn chế đóng góp tiền phi chính thống là vi hiến, vì nó được coi là một hình thức tự do ngôn luận được bảo vệ bởi Tu chính án thứ nhất. Điều này đã mở đường cho sự gia tăng của các khoản đóng góp không giới hạn cho các Super PAC và các tổ chức khác, làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng của tiền bạc trong chính trị.
Mặc dù tiền phi chính thống không được phép sử dụng trực tiếp để ủng hộ một ứng cử viên cụ thể, nhưng nó vẫn có thể được sử dụng để định hình dư luận và gây ảnh hưởng đến kết quả bầu cử một cách gián tiếp. Ví dụ, các Super PAC có thể chi tiền cho các quảng cáo tấn công đối thủ của một ứng cử viên mà không cần phải phối hợp trực tiếp với chiến dịch tranh cử của ứng cử viên đó.
Điểm chung của tiền chính thống và tiền phi chính thống là cả hai đều là những công cụ quan trọng mà các cá nhân, nhóm lợi ích và tổ chức sử dụng để gây ảnh hưởng đến quá trình chính trị. Mặc dù có những khác biệt về quy định và cách sử dụng, nhưng cả hai đều đóng vai trò then chốt trong việc tài trợ cho các chiến dịch tranh cử và định hình dư luận. Sự hiểu biết về sự khác biệt và điểm tương đồng giữa hai loại tiền này là điều cần thiết để nắm bắt được bức tranh toàn cảnh về tài chính chính trị và ảnh hưởng của nó đối với nền dân chủ.
Trong lĩnh vực kinh tế, “hard money” lại mang một ý nghĩa khác, chỉ loại tiền tệ có giá trị gắn liền với vàng hoặc bạc, trái ngược với tiền giấy (fiat money). Những người theo chủ nghĩa tiền tệ tin rằng chính sách tiền tệ cứng (hard money policy) giúp kiểm soát việc in tiền và lạm phát, từ đó bảo vệ giá trị của đồng tiền.
:max_bytes(150000):strip_icc():format(webp)/GettyImages-1376570968-82827c48fb6c42f1870d6a58e050b66c.jpg)
Alt: Hình ảnh so sánh tiền xu vàng (đại diện cho tiền tệ cứng) và tiền giấy.
Tóm lại, thuật ngữ “hard money” và “soft money” có thể mang nhiều ý nghĩa khác nhau tùy thuộc vào ngữ cảnh. Trong chính trị, chúng đề cập đến các loại đóng góp chính trị, trong khi trong kinh tế, “hard money” đề cập đến một loại tiền tệ cụ thể. Điểm chung cơ bản nhất giữa tất cả các định nghĩa này là chúng đều liên quan đến giá trị và ảnh hưởng – dù là ảnh hưởng đến kết quả bầu cử hay sức mạnh của một nền kinh tế.
