Vòm miệng (hay khẩu cái) được chia thành hai phần chính: vòm miệng cứng ở phía trước và vòm miệng mềm ở phía sau. Vòm miệng mềm chính là phần mở rộng của vòm miệng cứng, đóng vai trò quan trọng trong việc phát âm, nuốt và thở.
Vòm miệng cứng được cấu tạo bởi xương và tạo thành một vách ngăn cứng giữa khoang miệng và khoang mũi. Ngược lại, vòm miệng mềm được cấu tạo bởi cơ và mô liên kết, linh hoạt hơn và có thể di chuyển. Chức năng chính của vòm miệng mềm là ngăn thức ăn và nước uống đi vào khoang mũi trong quá trình nuốt. Nó cũng tham gia vào việc tạo ra một số âm thanh nhất định khi nói.
Khi nuốt, vòm miệng mềm nâng lên và đóng kín đường thông lên khoang mũi. Điều này giúp ngăn chặn thức ăn và chất lỏng đi vào đường hô hấp. Trong quá trình nói, vòm miệng mềm có thể di chuyển lên xuống và đóng mở đường thông với khoang mũi, giúp tạo ra các âm thanh khác nhau. Ví dụ, khi phát âm các âm mũi như “m” và “n”, vòm miệng mềm hạ xuống cho phép không khí đi qua khoang mũi.
Một cấu trúc quan trọng khác liên quan đến vòm miệng mềm là lưỡi gà (uvula). Lưỡi gà là một phần mô nhỏ, hình nón treo ở phía sau vòm miệng mềm. Mặc dù chức năng chính xác của lưỡi gà vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng nó được cho là có vai trò trong việc ngăn chặn thức ăn đi vào khoang mũi và cũng có thể tham gia vào việc tạo ra một số âm thanh khi nói.
Việc hiểu rõ cấu trúc và chức năng của vòm miệng mềm là rất quan trọng trong nha khoa và y học. Các vấn đề liên quan đến vòm miệng mềm, chẳng hạn như sứt môi hở hàm ếch hoặc các khối u, có thể ảnh hưởng đến khả năng nói, nuốt và thở của một người.
Các nếp nhăn trên vòm miệng cứng, được gọi là nếp nhăn vòm miệng (palatal rugae), cũng có liên quan đến vòm miệng mềm. Phạm vi mở rộng về phía sau của các nếp nhăn này có thể ảnh hưởng đến việc lấy ghép mô mềm từ vòm miệng để sử dụng trong phẫu thuật. Việc nghiên cứu sự mở rộng của các nếp nhăn vòm miệng có thể giúp các bác sĩ nha khoa và bác sĩ phẫu thuật xác định vị trí tối ưu để lấy ghép mô mà không làm ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và chức năng của vòm miệng.
