Kẻ thù lớn nhất của cọ sơn chính là sơn bị tích tụ. Điều này đặc biệt nghiêm trọng xung quanh vòng kim loại (ferrule) – phần cố định lông cọ vào cán cọ. Mỗi khi cọ được sử dụng và làm sạch, một lượng nhỏ sơn vẫn còn sót lại. Lâu dần, sơn tích tụ khiến lông cọ bị xòe ra, làm mất đi khả năng tạo đường sơn sắc nét và mịn màng.
Để khắc phục tình trạng cọ sơn bị cứng và trả lại độ mềm mại vốn có, bạn có thể áp dụng phương pháp ngâm cọ trong dung môi pha sơn (mineral spirits).
Đầu tiên, chuẩn bị một khay nông và đổ một lượng vừa đủ dung môi pha sơn vào. Đặt cọ sơn vào khay sao cho phần lông cọ ngập trong dung môi. Không cần thiết phải ngâm toàn bộ cọ, chỉ cần phần lông cọ tiếp xúc với dung môi là đủ. Dung môi sẽ thẩm thấu qua các sợi lông cọ nhờ hiện tượng mao dẫn. Để cọ ngâm trong dung môi từ 30 đến 60 phút, tùy thuộc vào lượng sơn tích tụ và độ cứng của cọ.
Sau khi ngâm cọ, bạn sẽ cần đến dao trét và bàn chải sắt để loại bỏ lớp sơn cứng đầu. Sử dụng dao trét để nhẹ nhàng cạo lớp sơn tích tụ từ gốc lông cọ (phần tiếp giáp với vòng kim loại) xuống đến đầu lông cọ. Tiếp theo, dùng bàn chải sắt chải nhẹ nhàng theo chiều dọc của lông cọ để loại bỏ hoàn toàn sơn bong tróc. Lưu ý quan trọng là luôn thao tác theo một chiều, từ gốc đến ngọn lông cọ. Không bao giờ chải ngược chiều lông cọ, dù là bằng bàn chải sắt, dao trét hay thậm chí là khi rửa bằng nước. Lông cọ sơn được thiết kế để chải theo một chiều duy nhất.
Đặc biệt chú ý đến hai bên cạnh cọ. Sơn thường có xu hướng tích tụ ở những vị trí này, bất kể bạn đã làm sạch cọ kỹ lưỡng đến đâu. Bàn chải sắt sẽ phát huy tác dụng rất tốt trong trường hợp này. Để làm sạch cạnh cọ, hãy đặt cọ vào khay dung môi, nhẹ nhàng uốn cong lông cọ để chúng xòe ra, sau đó lắc nhẹ cán cọ qua lại. Động tác này giúp lông cọ mở rộng và co lại, tạo ra hiệu ứng “bơm” dung môi xuyên qua các sợi lông, đẩy trôi mọi cặn sơn còn sót lại. Lặp lại quá trình này nhiều lần trong khi loại bỏ sơn để giữ cho cọ luôn ướt và không bị khô sơn trở lại.
Một vị trí khác mà sơn thường tích tụ là ở đầu lông cọ. Cọ sơn chất lượng cao thường có đầu lông được mài bóng. Quá trình này được thực hiện bằng máy, di chuyển lông cọ theo chuyển động tròn trên bề mặt mài mòn. Việc mài bóng đầu lông giúp tạo ra lớp sơn mịn và đều màu hơn. Tuy nhiên, chính đặc điểm này cũng khiến sơn dễ bám vào đầu lông cọ hơn. Ở phần gốc cọ, lông cọ được bó chặt bởi vòng kim loại, do đó dao trét và bàn chải sắt có thể tạo đủ áp lực để cạo sạch sơn. Nhưng ở đầu lông cọ, khi bạn ấn xuống, chúng có xu hướng xòe ra, khiến việc loại bỏ sơn trở nên khó khăn hơn.
Để giải quyết vấn đề này, bạn có thể sử dụng máy khoan cầm tay gắn đầu chải sắt 4 inch để chà đầu lông cọ. Đặt cọ nằm ngang và nâng cán cọ lên theo phương thẳng đứng để lông cọ xòe ra. Giữ cho đầu chải sắt luôn chuyển động qua lại trên đầu lông cọ. Đảm bảo máy khoan quay đúng chiều để không làm cong ngược đầu lông cọ. Luôn chải theo hướng từ gốc đến ngọn lông cọ.
Nhân tiện khi đã gắn đầu chải sắt vào máy khoan, bạn cũng có thể làm sạch rỉ sét và sơn tích tụ trên vòng kim loại của cọ. Việc này giúp cọ sạch sẽ và thoải mái hơn khi cầm nắm và sử dụng.
Cuối cùng, hãy mang cọ ra ngoài và vẩy mạnh cọ theo phong cách Bob Ross vào một vật cứng như thân cây khô. Mục đích của việc này là vẩy cọ qua lại nhanh chóng để lông cọ đập vào bề mặt vật cứng mỗi lần vẩy. Động tác này sẽ giúp loại bỏ dung môi thừa khỏi cọ, giúp cho việc làm sạch cọ ở bước tiếp theo trở nên dễ dàng hơn.
